Theo số liệu mới nhất từ Numbeo – nền tảng so sánh chi phí sinh hoạt, tỷ lệ giá nhà trên thu nhập hộ gia đình trung vị (HPR – House Price to Income Ratio) của Việt Nam năm 2024 đạt 23,7 lần, xếp thứ 2 khu vực Đông Nam Á và thứ 4 châu Á.
HPR là chỉ số do Ngân hàng Thế giới và Liên Hợp Quốc khuyến nghị để đánh giá khả năng chi trả nhà ở. Chỉ số này phản ánh số năm một hộ gia đình trung vị phải làm việc và dành toàn bộ thu nhập để mua một căn nhà trung vị về giá. Ví dụ HPR bằng 10 có nghĩa một hộ gia đình trung vị phải tiết kiệm trọn vẹn thu nhập trong 10 năm mới đủ mua được căn nhà có giá trung vị.
Tại châu Á, Hong Kong dẫn đầu với HPR 32,1 lần, tiếp theo là Trung Quốc 29,6 lần và Thái Lan 26,5 lần. Trong khi đó, tỷ lệ này của Hàn Quốc là 19,9 lần, đứng sau Việt Nam.
Phát biểu tại Diễn đàn Bất động sản thường niên năm nay tại Hà Nội, ông Can Văn Lực – Kinh tế trưởng ngân hàng BIDV cho biết HPR trung bình toàn cầu năm 2024 giảm 0,5 điểm xuống 14,6 lần nhưng tại Việt Nam con số này tăng 0,2 điểm lên 23,7 lần – cao hơn 1,6 lần mức trung bình thế giới. Điều này cho thấy nhiều người vẫn khó có thể mua nhà tại Việt Nam.
Ông Lực chỉ ra trong khi tăng trưởng tín dụng bất động sản của các chủ đầu tư năm 2024 lên tới 18% thì tăng trưởng cho vay mua nhà của người dân chỉ 6,5%. Theo đó, các vấn đề pháp lý, thủ tục hành chính kéo dài trong cấp phép dự án và giá đất cao đã đẩy chi phí xây dựng nhà ở lên cao, khiến nhiều người dân e ngại về khả năng trả nợ nếu vay mua nhà.
Về vấn đề giá đất, ông Nguyễn Quốc Hiệp – Chủ tịch Tập đoàn GP Invest nhận định các vướng mắc trong xác định, công bố giá đất là một trong những nút thắt cổ chai lớn nhất của dự án bất động sản hiện nay, khi quy trình này kéo dài tới 1-2 năm. Trong năm 2024, đã có 25 địa phương công bố bảng giá đất mới nhưng còn nhiều nơi vẫn đang phụ thuộc vào tư vấn nên chậm trễ.
Đại diện Tổng cục Quản lý đất đai (Bộ Tài nguyên và Môi trường) thừa nhận bên cạnh những cải tiến về tăng tính minh bạch theo Luật Đất đai sửa đổi năm 2023, vẫn còn tranh cãi giữa các cơ quan quản lý khiến việc xác định giá đất không được kịp thời. Vấn đề này cần được giải quyết để nâng cao hiệu quả xác định giá đất tại địa phương.
